Khi tìm kiếm ngôi trường đầu đời cho con, chắc hẳn ba mẹ đã nghe nhắc rất nhiều đến “Montessori”. Vậy thực chất phương pháp Montessori là gì? Tại sao phương pháp giáo dục có nguồn gốc từ Ý này lại được hàng triệu phụ huynh Châu Á tin tưởng để rèn luyện tính tự lập cho con trẻ?
Bài viết này của trường mầm non ngôi nhà hạnh phúc sẽ giúp ba mẹ có cái nhìn toàn diện, dễ hiểu và thực tế nhất về Montessori.
Phương pháp Montessori là gì?
Phương pháp Montessori là phương pháp giáo dục sớm được nghiên cứu và phát triển bởi Tiến sĩ, Bác sĩ người Ý Maria Montessori. Khác với phương pháp truyền thống (nơi cô giáo là trung tâm, trẻ ngồi nghe và làm theo), Montessori lấy trẻ làm trung tâm.
Hiểu một cách đơn giản theo văn hóa Việt Nam: Thay vì “cầm tay chỉ việc” hay ép con học theo khuôn mẫu, Montessori tạo ra một môi trường an toàn, đầy đủ giáo cụ để con tự do khám phá, tự làm và tự rút ra bài học dưới sự quan sát, hỗ trợ của người lớn.
Triết lý cốt lõi: “Help me to do it myself” – Hãy giúp con để con tự làm.
5 Lĩnh vực chính trong lớp học Montessori
Một lớp học Montessori tiêu chuẩn cho trẻ 0-6 tuổi không chia theo môn học cứng nhắc mà chia theo các “góc” kỹ năng, rất gần gũi với nếp sống Á Đông:
a. Góc Thực hành cuộc sống (Practical Life)
Đây là góc được trẻ yêu thích nhất. Trẻ học các kỹ năng tự phục vụ và chăm sóc môi trường.
- Ví dụ: Bé tự rót nước, tự cài khuy áo, tập dùng thìa/đũa, nhặt rau giúp mẹ, hay học cách chắp tay chào hỏi người lớn lễ phép. Những việc nhỏ này giúp trẻ khéo léo và tự tin “Con làm được!”.
b. Góc Giác quan (Sensorial)
Trẻ học qua 5 giác quan để cảm nhận thế giới tinh tế hơn.
- Ví dụ: Phân biệt mùi vị của các loại gia vị trong bếp, cảm nhận độ nhám/mịn của vải lụa, phân biệt âm thanh to nhỏ.
c. Góc Ngôn ngữ (Language)
Trẻ được tắm mình trong môi trường ngôn ngữ thông qua các câu chuyện, bài thơ và thẻ tranh.
- Ví dụ: Gọi tên chính xác các loại trái cây nhiệt đới, đồ vật trong nhà, hay làm quen với chữ cái qua các chữ nhám (Sandpaper letters).
d. Góc Toán học (Mathematics)
Toán học trong Montessori không khô khan mà rất trực quan. Trẻ hiểu bản chất con số qua việc cầm nắm các hạt chuỗi, khối gỗ.
e. Góc Văn hóa (Culture)
Trẻ tìm hiểu về địa lý, khoa học, lịch sử.
- Ví dụ: Tìm hiểu về ngày Tết Nguyên Đán, làm bánh trôi nước, hay tìm hiểu vòng đời của con tằm, con bướm.
3. Sự khác biệt giữa Montessori và Mầm non truyền thống
Bảng so sánh dưới đây giúp ba mẹ dễ hình dung hơn:
| Tiêu chí | Giáo dục Truyền thống | Phương pháp Montessori |
| Vai trò của trẻ | Thụ động, lắng nghe và làm theo cô. | Chủ động, tự chọn hoạt động yêu thích. |
| Vai trò của giáo viên | Là người truyền đạt kiến thức chính. | Là người quan sát, hướng dẫn và hỗ trợ khi trẻ cần. |
| Lớp học | Chia theo đúng độ tuổi (ví dụ lớp 3 tuổi). | Trộn độ tuổi (0-3 hoặc 3-6 tuổi): Các bé lớn giúp bé nhỏ, tạo môi trường như anh em trong gia đình. |
| Đánh giá | Điểm số hoặc phiếu bé ngoan. | Sự tập trung, niềm vui và sự tiến bộ của chính trẻ so với hôm qua. |
Lợi ích “vàng” của Montessori với trẻ em Châu Á
Áp dụng Montessori không có nghĩa là biến con thành người Tây, mà là dùng phương pháp khoa học để rèn luyện những đức tính tốt đẹp mà phụ huynh Châu Á mong đợi:
- Tính tự lập từ bé: Con không ỷ lại vào ông bà, bố mẹ. Con biết tự xúc ăn, tự cất đồ chơi gọn gàng.
- Sự tập trung cao độ: Khi con say mê “làm việc” với giáo cụ, con rèn được sự kiên trì – một đức tính quý báu cho việc học tập sau này.
- Kỷ luật tự giác: Con hiểu quy tắc “lấy ở đâu cất về đó”, “chờ đến lượt” mà không cần đòn roi hay quát mắng.
- Tình yêu thương: Thông qua việc chăm sóc cây cối, giúp đỡ bạn nhỏ hơn trong lớp trộn độ tuổi, con học được sự bao dung và nhường nhịn.
Có nên cho con học trường Montessori không?
Câu trả lời phụ thuộc vào quan điểm giáo dục và điều kiện của gia đình.
- Nên chọn Montessori nếu: Ba mẹ muốn con tự lập, tôn trọng cá tính riêng của con, và chấp nhận việc con có thể sẽ “lấm lem” một chút khi tự mình khám phá thế giới.
- Cân nhắc nếu: Ba mẹ quá chú trọng thành tích học thuật sớm (đọc thông viết thạo ngay khi 3-4 tuổi) hoặc muốn con phải tuân thủ kỷ luật quân đội cứng nhắc.
Lời kết:
Montessori không chỉ là một phương pháp giáo dục, đó là một lối sống. Hiểu đúng phương pháp Montessori là gì sẽ giúp ba mẹ gỡ bỏ áp lực, tin tưởng vào khả năng nội tại của con và trở thành người bạn đồng hành tuyệt vời nhất trên hành trình khôn lớn của bé. Cha mẹ có thể tìm hiểu thêm về các phương pháp giáo dục khác cũng như thông tin về trường mầm non ngôi nhà hạnh phúc tại đây nhé !
